Yöneticide Olması Gereken Özellikler

Girişimimizi hayata geçirdik ve girişimimiz için çalışacak küçük ya da büyük bir ekip kurduk. Öncelikli olarak unutulmaması gereken temel unsur, kurulan bu ekip girişimimizi vezir ya da rezil yapacak ekiptir. Bu ekibin bizim girişimimizi vezir ya da rezil yapması tamamen bizim bu ekibi nasıl yöneteceğimize bağlıdır.

Peki ne yaparsak bu ekip verimli olarak çalışır? Kurduğumuz ekip ile nasıl bir iletişim içerisinde olmalıyız? Onlara davranışlarımız nasıl olursa bu ekip girişimimizi vezir yapar buna bakalım…

Sıkı Yönetim mi? Yoksa Gevşek Yönetim mi?

Davranışlarımızın çoğunu geçmiş tecrübe ve gözlemlerimiz belirler. Dolayısıyla geçmişte çalışan olarak hizmet verdiğimiz firmalarda yöneticilerimizin bize yaptığı gibi baskıcı ve sıkı bir yönetim anlayışı ilk bakıldığında olması gereken davranış modeli gibi gelebilir. Dolayısıyla “onlar o şekilde davrandıkları için yönetici olmuşlar. Demek ki doğru olan o şekilde davranmak” şeklinde düşünüp hataya düşebilirsiniz. Fakat düşünmeniz gereken asıl unsur, onların davranışlarından çok memnun olsaydınız, o işi bırakıp kendi işinizi hayata geçirmezdiniz. Kötü ev sahibi nasıl kişiye ev aldırırsa, kötü iş tecrübeleri de insana iş kurdurur. Bu nedenle sıkı ve baskıcı yönetim sizin gibi çok iyi çalışma potansiyeline sahip birinin o işten ayrılmasına neden olur.

Gevşek ve rahat bir yönetim modeli ise kişilerin sorumluluk bilincinin oluşmasına engel olur. Maalesef biz insanoğlu bize sunulan rahatlığı suistimal etmeye meyilliyiz. Bu da yapmamız gereken bir şeyi sürekli ertelememize, daha sonrasında o işte sorun yaşamamıza neden olur.

Dolayısıyla yönetim modeli bir nevi pantolon kemeri gibi olmalıdır. Pantolonun kemeri çok sıkı olursa, kişi nefes alamaz ve rahat edemeyerek kemerden kurtulmaya çalışır. Çok gevşek olursa bu seferde pantolon düşer. Bu nedenle kemerin ayarı hem nefes kesmeyecek hemde pantolonun düşmesine neden olmayacak şekilde tam kararında olmalıdır. Yani çalışanların hem stres altında olmadan rahat çalışmalarını hemde görev bilinçlerine sahip olmalarını sağlayacak şekilde hareket edilmelidir.

Taktir ve Teşekkür Etmek

Yapılan araştırmalar çalışanların maaşlarına zam yapılmasındansa, iş yerinde yöneticileri tarafından taktir edilmeyi tercih ettiklerini gösteriyor. Yani taktir ve teşekkür etmek, bir çalışanın ana amacı olan para kazanmaktan bile daha önemli bir yere sahip.

Elbette her yapılan işin taktir edilmesi de, taktir etmenin anlamını yitirmesine neden olur. Bu nedenle gerçekten ciddi efor sarf edilerek ve özveride bulunularak yapılan işlerin taktir edilmesi daha isabetli olacaktır. Bu sayede çalışan “ne kadar çok çalışırsam çalışayım zaten görülmüyor. O yüzden bende sadece yapmam gereken işleri yapayım, fazlasını yapmaya çalışmayayım” şeklinde düşünmez. Dolayısıyla klasik yönetim modellerinde olduğu gibi “çalışacaksın tabi, bunun için maaş alıyorsun” mantığı kaybettirir.

Çalışandan Fazla Çalışmak

Yönetici ve çalışan ilişkileri imam cemaat ilişkisine benzer. İmam zurna çalarsa, cemaat halay çeker. Bizim ülkemizde maalesef yönetici olmak, masa başında oturmak, tek yaptığı iş çalışanlara emir vermek ya da çalışıp çalışmadıklarını kontrol etmek gibi algılanıyor. Bu algıyı yaratanlar ise yine yöneticilerin kendisi.

Fakat başarılı girişim modellerinin sahipleri bunun tam tersi olması gerektiğini ispatlıyor. Örneğin Facebook ‘un kurucusu, milyar dolarların sahibi Mark Zuckerberg, sahibi olduğu Facebook ‘ta bir sürü yazılımcı olmasına karşılık çalışanların arasında oturarak kod yazıyor. Bu sayede yönetici, çalışanlara “çalış, boş boş oturma” diyerek baskı kurmak yerine, kendisi çok çalışarak, çalışanlarına “bak bende boş boş oturmuyor, çalışıyorum” şeklinde daha çok çalışması gerektiği doğrultusunda subliminal mesaj vermiş oluyor.

Güvenmek ve Teşvik Etmek

Siz girişiminizi hayata geçirirken nasıl teşvik edilmeye ve etrafınızda size güvenen kişilere ihtiyaç duyduysanız, aynı şekilde girişiminiz için çalışan kişilerde yapacakları iş için teşvik edilmeye ve güven duyulmasına ihtiyaç duyarlar.

Günümüz şirketlerinin düştüğü en büyük hata çalışanlarının potansiyellerini değerlendirmesine imkan tanımamalarıdır. “Sen 4 yıllık üniversite mezunu değilsin, o yüzden yönetici olamazsın“, “sen bilgisayar mühendisi değilsin o yüzden yazılımcı olamazsın” gibi ön yargılar, belkide girişiminiz için sahip olabileceğiniz en iyi yönetici, yazılımcı ya da diğer pozisyonlarda çalışacak kişiden mahrum kalmanıza neden olur. Bu da girişiminizin daha iyi yerlere gelmesini engeller.

Dolayısıyla çalışanlara güvenmeli, onların yaptıkları işten daha iyisini yapacaklarına inanmalı ve çeşitli ödüllendirmeler ile teşvik edilmeleri gereklidir. Aksi halde girişiminiz için ihtiyaç duyduğunuz yaratıcı bir insan değil, mesai saatleri içinde sadece verdiğiniz görevi yapan bir robot çalıştırmış olursunuz.

Diyalog ve Samimiyet Kurmak

Elbette çalışanlar ile bir şekilde iletişim kurulmaktadır. Fakat burada bizim bahsettiğimiz iletişim sadece iş amaçlı kurulan iletişim değil. Yani çalışanı her gördüğünüzde “ne oldu bizim sunum?” gibi ya da her aradığınızda “projede sorun çıkmış, acil düzeltilmesi gerekiyor” gibi sadece işle alakalı konularda, özellikle iş ile alakalı sorunlarda iletişim halinde olmak, çalışanın bilinçaltında ister istemez siz eşittir iş ve sorun kelimelerini yerleştirir. Bu da sizden uzak durmasına, acil bir durum olsa dahi aradığınızda telefonu açmamasına, sonrasında “telefon sessizdeydi, kusura bakmayın, duymamışım” gibi bahaneler uydurmasına neden olur.

Bu tip sorunların yaşanmaması için çalışanlar ile iş dışındaki konularda da diyalog halinde olmak gereklidir. Bu diyalogların sağlıklı olması az çok bir samimiyete ihtiyaç duyar. Örneğin çalışanın fanatiği olduğu bir takım ile alakalı sohbet edebilir, hobi olarak ilgilendiği uğraşlar hakkında konuşabilir ya da iş çıkışında beraber bir yerde oturup sohbet etmeyi teklif edebilirsiniz.

Sen Ne Düşünüyorsun?

Bir çok iş yerinin unuttuğu bir şey var ki, bir girişim için çalışanlar insan ve onların fikirleri var. Yapmakta oldukları işlerin önünde engel teşkil eden ya da daha iyi yapılabilmesini sağlayacak unsurları en iyi onlar biliyorlar. “Her şeyin en iyisini ben bilirim. Bu nedenle benim dediğim şekilde yapılacak” egosuna sahip yöneticiler, aslında en temel istedikleri şey olan bir işin en ideal şekilde yapılması konusunda en büyük sorunu teşkil eden yöneticilerdir.

Bu nedenle yapılan işi en iyi bilen kişinin, o işi yapan kişi olduğunun bilincine varılması gereklidir. Dolayısıyla o işin yapılmasına dair kararlar alırken mutlaka o işi yapan kişiye de danışmakta fayda vardır. Elbette bu, o işi yapan çalışanın fikri her daim en iyi fikir olduğu anlamına gelmez. Bu fikir üzerinde konuşulmalı, fikrin mantıklı gerekçeleri olması durumunda denenmeli, olumlu sonuçlar veriyorsa çalışan fikrinden dolayı ödüllendirilerek sürekli fikir ve çözüm üretmeye teşvik edilmelidir.

Belirli koşullar altında grup amaçlarını ve hedeflerini gerçekleştirmek üzere çalışmaların yönlendirilmesi sürecini idare eden yöneticinin başarılı sonuçlar elde edebilmesi için bazı özelliklere sahip olması gerekir.

Başarılı bir yöneticide olması gereken özellikler ise şu şekilde sıralanabilir:

Çalışanları dinlemeyi bilmelidir.
Eleştiriye açık olmalıdır.
Diğerlerinin davranışlarına eleştirel olarak bakmayı bilmelidir.
Ekip ruhuna sahip olmalıdır. Ben yerine biz demeyi bilmelidir.
Yeterli eğitime sahip olmalıdır.
Dürüst ve tarafsız bir bakış açısı ile hareket etmelidir.
Çalışanların motivasyonunu arttırarak onları çalışmaya teşvik etmelidir.
Tutarlı davranışlar sergilemelidir.
En başta kendisinin davranışlarına dikkat ederek çalışanlara örnek olmalıdır.

Bütün bu vasıflara sahip olan ve işini seven herkes yönetici olmak için oldukça ideal bir adaydır.

İyi Bir Yönetici Ne İş Yapar?

Yöneticide olması gereken özellikler konusunda sorun yaşamayan bir yönetici, öncelikle elinde mevcut olan kaynakları en iyi şekilde kullanarak hedefe ulaşmayı amaçlar. Ekibine yol gösterici olur, onlar için yeni yollar oluşturur ve bu yolda karşılarına çıkan sorunlara başarılı çözümler getirir.

Ekibini en iyi şekilde organize ederek her türlü konuda dengeyi sağlar. Gerçekleştirilecek olan işlemlerin planlamasını ve bu planların en iyi şekilde uygulanmasını yönetir.

Yapılan araştırmalar şirketlerin başarısında yönetici etkisinin çok büyük olduğunu gösteriyor. Yöneticilerin şirketlerin yükselmesinde kritik bir rol oynadığı açıkça görülüyor.Şirketlerinin piyasa değerlerinin % 44’ünün CEO’larının itibarına bağlı olduğu tahmin ediliyor. Ki bu oldukça yüksek bir rakam.

19 ülkedeki 1700 üst düzey yöneticiyi içeren halkla ilişkiler firması Weber Shandwick tarafından yapılan bir CEO İtibar Anketi var. Bu ankete göre “şirket lideri itibarı” bir şirketin genel itibarını “büyük ölçüde etkileyen” faktörlerin arasına dördüncü sırada yer alıyor. 1 numaralı faktör, % 66 ile “ürün ve hizmet kalitesi”, ardından % 57 ile “finansal performans” geliyor. Ayrıca “pazarlama ve iletişim” süreçleri de % 49 oranında etkili olarak görülüyor. Şirketler için iyi yöneticinin ne kadar önemli olduğu ortada. Peki, iyi yönetici özellikleri nelerdir?

Rekabetçi Olmak

İyi bir yönetici rekabetçi olmalıdır. Her türlü iş durumuna rekabet olarak yaklaşmalıdır. Bu yaklaşım da doğal olarak iyi bir yöneticinin hırslı olması gerektiğini gösteriyor.

Yeniliklere Açık Olmak

İyi yöneticiler kendi performansları veya takımlarının performansları için “yeterince iyi” ile yetinmezler. Öğrenmek, gelişmek ve geliştirmek konusunda kendilerini sorumlu tutarlar ve bu davranışlarını ekip üyelerine de aktarırlar.

Vizyon Sahibi Olmak

Üst düzey yöneticilerin kendileri ve kuruluşları için net bir vizyonu vardır. Oraya tam olarak nasıl varacaklarını bilmeseler de eylem ve deney yoluyla yolu bulmaya kararlı olurlar. Vizyon sahibi olmak iyi yönetici özellikleri arasında önemli bir yerde durmaktadır.

Hataları Değerlendirebilmek

Başarılı yöneticiler hatalarından ve bu hatalardan alınan derslerden söz etmekte sorun yaşamazlar. Aldıkları yaralar ile gurur duyarlar ve onları büyümenin bir parçası olarak görürler.

İş Zekâsına Sahip Olmak

İyi yöneticiler inanılmaz bir iş zekâsına sahiptirler. Aylık faaliyet raporları ve finansal tabloların ayrıntılarını inceleyebilirler. İş başarısının sayıları yönetmekle değil insanları yönetmekle ilgili olduğunu bilirler.

Politik Olmak

İyi bir yönetici patronlarının stillerine ve beklentilerine nasıl uyum sağlayabileceğini bilir. Bunu uyumlu olmak için değil kendi işlerini yönetmekte özgür olmak için kullanabilir. Böylece işlerini yürütecek özerkliğe sahip olur.

Stratejik Olmak

İyi yönetici özellikleri arasında stratejik olmayı da mutlaka saymalıyız. Rekabet ortamında doğru stratejilerle hareket etmeyi bilen yöneticiler başarılı olur. Kendi stili olan, kendi stratejileri olan yöneticiler daha başarılı olur.

İletişim Gücü

İyi bir yönetici çalışanlarla ve patronlarla çok iyi iletişim kurabilir. Herkesin anlayacağı şekilde bir dil geliştirebilir İyi bir yönetici iletişim konusunda çok güçlü özelliklere sahiptir.

Yöneticinin Göstermemesi Gereken Davranışlar

İyi bir yönetici olabilmek hiç de düşünüldüğü kadar kolay bir şey değildir. Yöneticide olması gereken özellikler konusunda bilgi sahibi olduktan sonra, bir de yöneticilerin kesinlikle göstermemesi gereken davranışlardan bahsedelim.

Her nedense birçok kişiye göre yönetici olmak eğlenceli, basit ve rahat bir eylem gibi görülmektedir. Oysaki aslında bir yöneticiden ziyade çalışan olmak çok daha rahattır ve daha az sorumluluk gerektirir.

Ayrıca her yönetici işi gerektiği gibi yapamaz ve ekibini doğru şekilde yönlendiremez. Özellikle bazı sorunlu yöneticilerin sıklıkla gösterdiği hatalı davranışlar vardır. Bunların başlıcaları şu şekildedir:

Ekibinin işini kolaylaştırmak yerine bazı yöneticiler zorlaştırmayı tercih etmektedir. Bu da ekip ile yönetici arasında mesafe olmasına neden olur.
Eğer bir yönetici ekibinin işini kendi yapıyorsa orada muhakkak problemler çıkmaktadır.
Bazı yöneticiler ekibiyle iletişim kurmaya yanaşmaz ve onları desteklemez. Bu arada güvensizlik oluşmasına neden olur.
Sorundan kaçan yöneticiler başarısız olmaya mahkûmdur. Bu nedenle bana sorun getirmeyen diyen yöneticiler kendileri en büyük sorunu yaratır.
Bazı yöneticiler egoları nedeniyle mevcut kurallara uymaz ama ekibinin uymasını bekler.

Bu davranışlardan sadece birini bile gösteren yönetici, işinde başarı sonuçlar elde edemez.

Yönetici Tipleri

Her yöneticinin yönetim biçimi ve planları uygulama tarzı farklıdır. Ancak dünya genelinde kabul görmüş bazı yönetici tipleri olduğunu da söyleyebiliriz. Böyle genellemelerin yapılabilmesinin nedeni yönetim biçimindeki benzerliklerdir. Yönetim biçimlerine göre yöneticiler güvercin tipi yönetici, tilki tipi yönetici, goril tipi yönetici, kumru tipi yönetici, aslan tipi yönetici olarak ayrılıyor. Bu yöneticilerin özellikleri de farklı oluyor. Şimdi birlikte bu yöneticilerin özelliklerini inceleyelim:

Tilki Tipi Yönetici

Orta yol yönetim biçimini uygulayan bu yöneticiler yönetim tarzlarını ortama göre belirlerler. Kurnaz bir davranış sergiledikleri için tilki tipi olarak adlandırılırlar. Yapılan iş ve insan arasındaki dengeyi koruyan bu tip yöneticiler ülkemizde en çok rastlanan yöneticilerdir. Kendilerini yönetenlerin davranışlarına göre şekil alırlar. Üstleri nasıl bir bakış açısına sahipse onlar da bu bakış açısına göre hareket ederler.

Goril Tipi Yönetici

İnsanın bir üretim aracı olarak görüldüğü otokratik yönetim biçimini benimserler. İş insandan çok daha önemlidir. Mal ve hizmet üretimine odaklanan bu yönetici tipi çalışandan en üst seviyede verim almak ister. Emirler vermeyi seven goril tipi yönetici otoriterdir. Herkesin ona itaat etmesini ister. Bu tip yöneticiler hedeflerine ulaşmak için her şeyi yapabilirler. Korkutucu tiplerdir. Klasik yönetici tipi olarak da adlandırılırlar.

Güvercin Tipi Yönetici

Serbest yönetim biçimi olan liberal yönetimi tercih ederler. Çalışanlara fazla önem vermezler. İşle ilgili çalışanlara yönlendirmelerde bulunmayan güvercin tipi yöneticiler sorunları çözmekle uğraşmazlar. Bu tip yöneticilerin en belirgin özelliği insanlarla fazla iletişim kurmamalarıdır. Yalnız bir profil çizerler. İşteki başarı ya da çalışanların durumu onlar için çok önemli değildir.

Kumru Tipi Yönetici

İnsancıl yönetim biçimi uygulayan kumru tipi yönetici insan ilişkilerine çok önem verir. İşten verim alabilmek için çalışanlara iyi davranılması gerektiğini savunur. Bu nedenle de çalışanlara çok iyi davranır. Çalışanların mutluluklarıyla ilgilenir. İş yerindeki tüm sorunları çözmeye çalışır. İnsan ilişkileri her şeyin üstündedir. İletişim becerileri ve sorun çözme kabiliyetleri yüksektir. Samimi, sıcakkanlı tavırlar sergileyen kumru tipi yönetici başarısını iletişim gücüne borçludur.

Aslan Tipi Yönetici

Demokratik bir yönetim biçimi tercih eden aslan tipi yöneticiler ekip çalışmasına inanırlar. Tüm kararların çalışanlarla birlikte alınmasını sağlarlar. İşe ve insana verilen değer konusunda en yüksek puanı bu yönetici tipi alır. Tüm yönetici tipleri arasında en başarılı olan, işten fazla verim alan yönetici tipidir. Bu nedenle başaran yönetici ay da lider yönetici olarak da adlandırılır.

SONUÇ

Girişiminiz her ne kadar başarılı bir girişim modeli olsa da, onu başarıya ve ileriye taşıyacak olanların çalışanlar olduğunu unutmayın. Piyasada bir sürü işsizin olması, çalışanların girişiminizde çalışmasının onlar için bir lütuf olması gafletine düşmeyin. Unutmayın ki, onların bir işte çalışmaya ne kadar ihtiyaçları varsa, sizinde işiniz için verimli çalışacak kişilere ihtiyacınız var.