E-Ticarette Başarı Hikayeleri
E-ticaret günümüzde oldukça popülerleşen bir kavram haline gelmeyi başardı. Gelişen teknolojilerin entegre edildiği, satış ve hizmetlerin online kanallar üzerinden gerçekleştirildiği dijital bir dünya gelişti. Gelişmeye devam ederken beraberinde de yeni girişimleri ve girişimcileri getiriyor.
Neredeyse her denemesinde başarısız olan ve asla vazgeçmeyerek şu anda tüm dünya tarafından tanınan E-ticaret devlerinden Alibaba’nın kurucusu Jack Ma’nın örnek alınması gereken başarı hikayesi;
Eğitim ve iş hayatı boyunca neredeyse denediği her yol başarısızlık ve reddedilme ile sonuçlanan Jack Ma denemekten hiç vazgeçmeyen bir kişi olarak tanınıyor.
Başarı hikayelerinin vazgeçilmezi Jack Ma!
1995 yılında gerçekleştirdiği Amerika ziyaretinde ilk defa internet ile karşılaşıyor. İnternet üzerinden aratılan her şeyi bulabileceğini söyleyen arkadaşından sonra Ma’nın internette arattığı ilk kelime bira oluyor. Her ülkeden sonuçlar çıkarken Çin’den sonuç çıkmaması dikkatini çekiyor ve Çin diye arattığında da sonuç değişmiyor. Bunun üzerine Jack Ma İngilizce tercüme eden bir büro web sitesi açıyor. Aldığı pozitif tepkiler bu konular üzerinde ilerlemesi gerektiği izlenimini de beraberinde getiriyor.
Global bir buluş olan internette kullanılacak isimlerin, herkesin bileceği bir isim olması hedefiyle harekete geçen Ma isim olarak Alibaba’yı seçiyor. Yemek yediği bir restorantta çalışan kişiye Alibaba’yı biliyor mu diye soran Jack Ma, aldığı “tabi ki biliyorum, açıl susam açıl” yanıttan sonra yoldan geçen farklı kişilere de sormaya devam ediyor. Sorduğu kişilerin hepsi Alibaba’yı ve Kırk Haramileri biliyor. Böylece Jack Ma verdiği kararın doğruluğuna ikna oluyor. 1999 yılında arkadaşları ile birlikte Alibaba.com’u kuruyor. Bu adam deli, bu iş tutmaz diyen Amerikalı yatırımcılara inat, Softbank, Goldman Sachs gibi şirketlerden yatırım alıyor.
Alibaba şirketinin 3 yıl boyunca hiç kazancı olmuyor. Yine yemek yediği bir restorantta hesabı ödeyeceği sırada hesabının ödendiğini ve kendisine bir not bırakıldığı belirtiliyor. Notta ise “Ben sizin platformunuzun kullanıcısıyım. Sizin sayenizde çok para kazanıyorum. Sizin de hiç para kazanmadığınızı biliyorum. Bu yüzden yemeğiniz benden” yazıyor. Vizyon kazanmak ve fikirlerini büyütmek amacıyla Davos Zirvesi’nde bir oturuma katılıyor. Oturumdan sonra yeni bir girişim yapmaları gerektiğine inanıp hızlıca aksiyon almak için çalışmalara başlıyor. Alibaba ilk önceleri sadece ürün listeleme yapıyordu. Günün sonunda ise Ali Pay elektronik ödeme sisteminin temellerini atma kararı alıyor.
“Aptalca bir fikir olarak görünen Ali Pay’ın şu an 800 milyon kullanıcısı bulunmakta”
Jack Ma 2003 yılında eBay’ın karşısına, TaoBao isimli e-ticaret sitesini kurarak çıkıyor. Büyümesi dikkat çeken bu şirket için eBay Jack Ma’ya satın alma teklifiyle geliyor ancak Ma kabul etmiyor.
Alibaba’yı dünyaca ünlü bir e-ticaret devi haline getiren Jack Ma 2013 yılında CEO’luğu bırakarak yerini gençlere bıraktığını bildirdi. Yönetim kurulu başkanı olarak varlığını sürdürmeye devam ediyor.
Bu hikaye sonrası girişimcilik çok farklı noktalara gelecek!
Bir dönem dünyanın en zengin adamı olarak anılan, 100’ü aşkın ülkenin yıllık gelirinden fazla ekonomik güce sahip olan E-ticaret devlerinden biri olan Amazon’nun kurucusu Jeff Bezos’un başarı hikayesi;
1994 yılında internetin bir yılda %2300 büyüdüğünü içeren bir haber ile karşılaşıyor ve bu büyümeyi avantaja çevirmek adına kendisine internet üzerinden satılabilecek ürün listesi hazırlamaya başlıyor. Satmak istediği ürün grubunu İnternet üzerinden kitap satışı olmadığı için kitaplardan oluşturuyor.
Babasından aldığı ödünç sermaye işe şirketini bir garajda kuruyor. İşe iki programcı alarak web sitesinin kodlarını hazırlatıyor. İlk olarak sitenin ismini awake.com olarak düşünüyor, sonrasında ise ismi relentless.com olmalı derken Amazon Nehri aklına geliyor ve hayalini kurduğu büyük şirketin anlamıyla örtüşmesi fikrini severek Amazon da karar kılıyor. Halka açılması 1997 yılında gerçekleşen Amazon beklentilerinin çok daha üzerinde ilgi görüyor ve Jeff Bezos ün kazanmaya başlıyor. Kazandığı paraların tümünü kendini ve şirketini geliştirmeye harcıyor. Kısa sürede gelişmesine ve büyümesine rağmen 7 yıl boyunca kar edemeyen Amazon’un 2.5 milyar dolar zararı olduğu kayıtlara geçiyor. Amazon ilk karını 2001 yılında 5 milyon olarak açıklarken diğer firmalar batıyor ya da batmamak için direniyordu. Yatırımcılık fikrine sıcak bakan Jeff Bezos 1998 yılında adı yeni yeni duyulan Google’dan hisse satın alımı gerçekleştiriyor.
Uber ve Airbnb içinde 2011 yılında yatırımda bulunuyor. Bir diğer büyük hareketi ise 2007 yılında piyasaya çıkardığı Kindle ürünü oluyor.
Amazon’un yanı sıra Seattle de bulunan bir havacılık şirketi olan Blue Origin’e yatırım yapıyor. İnternetin ileri gelen isimleri arasında adını duyurmayı hedefleyen Bezos’un en büyük planları arasında uzay vardı. Bunun üzerine 2004 yılında kurduğu Blue Origin şirketinin ana hedefi “uzaydaki kalıcı bir insan varlığı”dır. Uzay uçuşlarına yarayacak teknoloji geliştirmeyi amaçlamaktadır.
2013 Aralık ayında dağıtım, kargo ve insanların diğer görevlerine karşılık gelen hizmetleri uzaktan kumandalı dronları kullanarak Amazon Prime Air adını verdiği deneysel bir girişim başlattı. Yük taşıyabilen dronlar dağıtım merkezinden 10 mil uzağa ürün götürebiliyor.
Şimdi mutluluk dağıtma zamanı! Zappos!
Mutluluk Dağıtmak sloganı ile bilinen karı, tutkuyu ve amacı bulmaya kadar uzanan bir E-ticaret yolculuğunu kendi dili ve ifadeleri ile akıcı bir şekilde kitaba dönüştüren, E-ticaret devlerinden biri olan Zappos’un kurucusu Tony Hsieh’in başarı hikayesi;
Hayatının büyük çoğunluğunda girişimci olduğu belirten Tony Hsieh bu özelliğini hem kişisel yaşamından edindiği hem de yeni gerçekleştirdiği girişimlerden çıkardığı derslerden keyif almasına bağlıyor. Üniversite yıllarına kadar birçok iş konusunda yeni fikirler bulup girişimlerde bulunan Tony Hsieh zaman zaman başarısızlıkla zaman zaman da yapmak istediğini düşündüğü işlerden sıkılmasıyla karşı karşıya kalıyor.
Üniversiteden mezun olduktan sonra Oracle firmasında işe başlayan Tony Hsieh, yaptığı işin durağanlığı, heyecansızlığı dolayı işinden memnun olmaması ile birlikte aynı yerde çalışan bir arkadaşının da kendi gibi mutsuz olduğunu öğrenince kendilerine ek iş bulma arayışına giriyor. O dönemde popüler olan World Wide Web’i baz alarak web sitesi tasarımı yapmaya karar veriyorlar. Internet Marketing Solutions adı verdikleri şirket için kendilerine bir web sitesi hazırlıyor, evlerine telefon bağlatıyor ve kartvizit hazırlatıyorlar. İlk olarak hiçbir maddi karşılığı olmadan şehrin ticaret odasına web sitesi hazırlamaya ve referans olarak kullanmaya başlıyor. Bir alışveriş merkezi için web sitesi ve yönetimi konusunda anlaşıyor ve bu süreçte işlerinden ayrılmaya kesin karar verip tamamen hazır olduklarını düşünüyorlar. Ancak çok geçmeden bu iş çok da istekli olmadıklarının farkına varırlar. Daha farklı ve ne yapabiliriz diye düşünürken ortaya hiçbir fikir çıkmaması ve yalnızca deneme amaçlı giriştikleri Internet Link Exchange’i yazmaya başlarlar. Web sitesi olan herkesin LinkExchange abone olduğunda, siteye bazı kodlar gömülüyor ve bu kodlar sayesinde banner reklamlarının sitede görünmesini sağlayacak bir yazılım olacak.
1996 yılında LinkExchange isimli reklam ağını hayata geçiriyor. Hayata geçmesinden 3 ay sonra hizmet verdiği web sayfası sayısı 20 bine ulaşıyor. Bu reklam ağı Microsoft tarafından 2 yıl sonunda 265 milyon dolara satın alınıyor.
Venturw Frogs adında bir yatırım merkezi kurmak için bir karar alıyor. Üniversiteden arkadaşını da yanına ortak alarak büyümek isteyen ve yatırım arayan girişimcilere destek olmak amacıyla Frogs’a gelen herkes birebir ilgilenmeyi seçiyor. Bu sırada Nick isimli birinden shoesite.com adlı bir web sitesi kurduğunu, ayakkabı satıcılığında Amazon.com’u yakalamak istediğini belirten bir mesaj alıyor. Bir toplantı düzenliyor Tony Hsieh ilk etapta internetten ayakkabı satma fikrine pek sıcak bakmıyor. Web sitesinin adını değiştirmesini öneriyor ve iletişimde kalma kararı alıyorlar. Sonraki bir araya gelişlerinde Zapos önerisini getiren Nick’le birlikte Zapposta karar kılıyorlar. Şirketin durumu, satış oranları gibi konular ve ısrarlardan sonra Tony Hsieh teklifi kabul ediyor.
500 bin dolarlık yatırım yapan Hsieh kısa bir süre danışmanlık yaptıktan sonra 2000 yılında şirketin CEO’su oluyor. Beklentilerin çok ötesinde gelişmeler yaşanıyor ve dünyanın en büyük online ayakkabı mağazası olma yolunda ilerliyorlar. Sürecin bundan sonrası ara vermeden büyük bir büyüme dönemine girerek devam ediyor.
Amazon, Zappos’u 2009 yılında 1,2 milyar dolara satın alıyor.
Başarı hikayelerinin en detaylı serilerinden eBay!
Bir yazılım mühendisinin İşçi bayramında bilgisayar başına oturarak ekonomik pazarı tüm herkesin eşit imkanlar ile kullanmasını sağlamak amacıyla kod yazmaya başlaması ile ortaya çıkan eBay’ın ve kurucusu Pierre Omidyar’ın başarı hikayesi;
Sanal pazarın piyasası ile ilgili düşünmeye başlayan Omidyar, herkese aynı veriyi daha makul fiyatlarda ulaştırma fikri kendisini etkiliyordu. Düşünmeye devam ettikçe sıradan insanlarında ekonomik pazarın gücünden faydalanabileceği kanısına vardı. 1995 yılı işçi bayramında bu iş için ilk adımı attı.
Omidyar, eBay’ın ortaya çıktıktan 6 ay sonraki sürecinde kesintisiz şekilde şikayetlerin gelmeye başladığını belirtiyor. Herkesin birbiri ile ilgili bulunduğu şikayetleri çözebilmek için e-postalarına geri bildirim ve şikayet formları göndererek sitesinde de yayınlıyor. İlerleyen zamanlarda yapılan yorumların sayısının alım satım işlerinin önüne geçtiğini görüyor. Yorumların çoğu yapılan iyi işler özelinde yazılıyor. Fikri işe yaramıştı.
Edindiği tecrübe ile eBay içerisindeki yöneticiler ne yapmalı ne yapmamalı, nasıl yapmalı ile alakalı şeyler söylemek yerine hedeflediği noktaları anlatıp yapılacakları deneyimlerine ve uzmanlıklarına bırakma kararı alıyor. Yenilik ve hayata geçirme sürecinde kendisi çok fazla aktif rol alacakken, kurulan şirketi yönetecek profesyonel yeteneklere ihtiyacı vardı. Bir arkadaşını çalıştığı işten ayrılıp yanına gelmesi ve eBay’ı kurma konusunda kendisine yardım etmesi için ikna ediyor. 1998 yılında ise şirketin başına bir CEO getirdiler. Büyüme ve gelişim sürecinin içerisinde çalışmaya devam ederken web sitesinin çökmesi ve 22 saat boyunca erişilemez halde kalması kritik bir durum yarattı. Şirketin temel var olma nedeni insanlara gerçek hizmetler sunmak iken bundan emin olmak gerekiyordu.
Halka açılma süreci 1998 yılında gerçekleşti. Hisseler belirli oranlarda açıldı ve gün sonunda daha yüksek bir oranla kapandı. Halka açıldıktan sonra, 2002 ve 2003 yıllarında kar amacı gütmeyen kuruluşlara yönelmeye başladılar ve Omidyar Network’u kurana kadar devam ettiler. Şirket “Dünya üzerinde bırakacağın etkinin hem olumlu hem de geniş çaplı olmasını istiyorsan kendini vakıflarla sınırlandıramazsın” anlayışını taşıyordu.
eBay, 2011 yılında Gittigidiyor sitesinin %93 satın aldı. iLab Ventures’ın %7’lik hissesini de alarak Gittidiyor’un tamamına sahip oldu.
Hikayelerin hemen hemen hepsinde, yapamazsın ve başaramazsın temasını sezeceksiniz. Esasında en temel başarı hikayelerinde ortak nokta, yaptıkları işe inanmalarıydı..
