Big Data Nedir? ve Nerelerde Uygulanır?
Günümüzde adından sıklıkla bahsedilen ve büyük veri olarak da ifade edilen Big Data, çok uzun zamandır var olmasına rağmen, varlığından pek haberdar olunmayan bir olgu olarak karşımıza çıkar. Peki, tam olarak Big Data nedir, nasıl çalışır, konularına kısaca bir göz atalım.
İlerleyen teknolojiyle birlikte ortaya çıkan ve yaygın olarak kullanılan Big Data, çok büyük ve karmaşık veri kümelerini ifade etmek için kullanılır. Sürekli artan bir hacme sahip olan bu veri kümelerinin hızı da oldukça yüksektir.
Ayrıca çok çeşitli veriler içeren bu kümeler, çok büyük olduğu için, geleneksel veri işleme yazılımları ile yönetilemez. Bu nedenle, Big Data gibi çok büyük hacme sahip olan veri kümeleri tercih edilir.
Big Data Bileşenleri Nelerdir?
Büyük veriler olarak bilinen Big Data;
- Volume,
- Variety
- Velocity bileşenlerinden oluşur.
Bu bileşenler kısaca şu şekilde açıklanabilir:
- Volume hacmi ifade eder ve terabayt ile petabayt arası olan veri aralıklarını içerir.
- Çeşitlilik olarak da adlandırılan Variety, Big Datanın çok sayıda çeşitli kaynaklardan bilgi içerdiğini gösterir. Bu kaynakların başlıcaları ise; çevrimiçi işlemler, finansal işlemler, sosyal medya etkileşimleri, e ticaret işlemleri gibi faaliyetlerdir.
- Velocity kısaca hız olarak tanımlanır. Bu özelliği ile Big Data elde edilen verilerin giderek arttığını ifade eder. Böylece kullanıcılara sunulan verilerin üretilmesi, toplanması, saklanması, işlenmesi ve analiz edilmesi çok daha hızlı gerçekleşir.
Big Data Nasıl Çalışır?
İlerleyen teknoloji ile birlikte belirli bir konuda ihtiyaç duyulan bilgilerin güvenle toplanması ve muhafaza edilmesi büyük bir önem kazanmıştır. Bu noktada Big Data, çok daha güvenilir veri kümeleri olarak karşımıza çıkar. Çok sayıda veri noktasını karşılaştıran ve bilinmeyen ya da gizli kalan verilerin ortaya çıkarılmasını sağlayan Big Data, çok daha mantıklı kararların alınmasına yardımcı olur.
Var olan bütün verilerin toplanmasına ve bu veriler eşliğinde ideal yapı modellerinin oluşturulmasına olanak sağlayan Big Data, en ideal işlemle yapılır ve simülasyonlar çalıştırır. Böylece her simülasyon çalıştırma sürecinde veri noktalarının değeri değişir ve elde edilen sonuçlar izlenir. Bu sayede sonuçların nasıl etkilendiği değerlendirilir.
Bütün işlemler kendiliğinden gerçekleşir. Otomatik olarak bilinen süreçte, ileri teknoloji sayesinde milyonlarca simülasyon çalışır ve istenen çözümün elde edilebilmesi için doğru model oluşana kadar tüm olası değişkenler ayarlanır.
Big Data Hangi Alanlarda Kullanılır?
Big Data ile sürekli artan veriler istenilen şekilde kullanılabilir. Örneğin; fotoğraf, metin, ses, video gibi veriler ne kadar büyük olursa olsun, her biri bütün ihtiyaçlara yanıt verecek şekilde kullanılır. Bu nedenle hemen hemen bütün sektörlerde Big Datanın önemi büyüktür.
İş dünyasında bir devrim niteliğinde olan ve şirketlere büyük kolaylık sağlayan büyük veri, gerçekleştirilen işlemlerin çok daha hızlı, güvenilir ve verimli olmasına yardımcı olur. Pek çok açıdan da gelişim sağlanmasına olanak sunan büyük veri özellikle;
- Sağlık hizmetlerinin iyileştirilmesinde,
- Doğal ve insan kaynaklı felaketlerin tahmin edilmesinde,
- Suçların önlenmesinde yaygın olarak kullanılır.
Big Data İle İlgili Oluşan Kaygılar Nelerdir?
Birçok açıdan avantaj sağlayan büyük veri, aynı zamanda pek çok endişenin de oluşmasına neden olur. Özellikle elde edilen verilerin gizliliği en önemli kaygıların başında gelir. Kişisel bilgileri barındıran büyük veri, çok büyük bir hacme sahip olan verileri destekler. Bu nedenle gizlilik konusunda ister istemez insanların kafasında soru işareti oluşur. Ayrıca bu verilerin güvenliği de oluşan kaygılara zemin hazırlar. Elde edilen ve muhafaza edilen verilerin hangi amaçla kullanılacağından kimse emin olamaz. Bu durum büyük verinin geleceği ile ilgili endişe duyulmasına neden olur.
Bazen elde edilen veriler ile ortaya çıkan veri ayrımcılığı da tartışma yaratır. Örneğin; verilerin analizi sonrasında bazı kişilere alışveriş sitelerinde indirim sağlanır ya da puan verilir. Bu da kişiler arasında ayrım yapılmasına neden olur. Gerçekleşen veri ayrımcılığının ne kadar etik olduğu günümüzde tartışmalı bir konudur.
