Arama Motoru Nedir? Arama Motorları Nasıl Çalışır?
Arama Motoru Nedir?
Arama motoru, arama çubuğuna yazılan anahtar kelimeler aracılığı ile sistemden araştırma yaparak, bu kelime ile bağlantılı bilgileri listelemeye yarayan sayfalara verilen genel isimdir.
Arama motoru denilince aklımıza her zaman Google gelse de, Yandex, Yahoo ve Bing gibi arama motorları da aktif olarak kullanılıyor. Ancak en popüler arama motoru unvanı halen liderliği elinde tutan Google’ın elindedir.
Arama motorları, web’de yer alan milyonlarca site arasından aranılan bilgiyi en hızlı, en pratik ve en alakalı şekilde kullanıcılara ulaştırmayı amaçlamaktadırlar. Bu sayede milyonlarca bilginin olduğu internet ortamında istenilen bilgiye ulaşmak çok daha kolay ve hızlı hale gelmiştir.
Günümüzde web sitesi kurmak o kadar kolay bir hale gelmiştir ki web adeta bir website çöplüğü haline gelmiştir. İşte tam da bu noktada arama motorları devreye girmektedir.
Bir arama motoru sahip olduğu sıralama algoritmaları ile web’de yer alan siteleri filtreleyerek kullanıcıları en doğru ve en alakalı sonuçlarla buluşturmaktadırlar.
Arama Motorları Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Teknoloji geliştikçe internet kullanımı da bununla doğru orantılı olarak artmaya başlamıştır. Özellikle de akıllı telefonların yaygınlaşması, internet kullanımının daha da artmasına neden olan önemli bir etken olmuştur.
Yapılan istatistikler, dünya üzerinde ortalama 5,16 milyardan fazla internet kullanıcısı olduğunu gösterirken, bu sayı dünya nüfusunun %64’üne denk geliyor. Ayrıca internet sayfası sayısı da 2 milyara yaklaşmak üzere, bu da her saniye 4 veya 5 internet sitesinin açıldığı anlamına geliyor.
İnternet kullanıcılarının en sık yaptığı işlemler arasında merak ettikleri ya da bulmak istedikleri konuları internet üzerinde arama işlemidir. Bu işlemi ise, arama motoru aracılığı ile gerçekleşiyor. Arama motorları ile firmaların web sitelerinden sosyal medya profillerine, ürün veya hizmetlerden haberlere kadar her şeye kolaylıkla ulaşılabiliyor.
Arama Motorları Nasıl Çalışır?
Birçok arama motoru olmasına rağmen arama motorlarının çalışma mantıkları büyük ölçüde birbirleriyle aynıdır. Sahip oldukları tarama robotlarıyla milyonlarca hatta milyarlarca sayfayı kendi web tarayıcısını kullanarak tarar, dizine ekler ve sıralama algoritmalarına göre arama motoru sonuç sayfalarında(SERP) sıralar.
Web tarayıcılarına arama motoru botları ya da örümcekleri adı verilir. Arama motoru, web sayfalarını ve sayfaların bağlantılarını izlemesinin yanı sıra açılan yeni sayfaları da keşfetmek için webte dolaşır.
Arama Motorları Çalışma Döngüsü
Arama motorları çalışma döngüsü temel olarak tarama, dizine ekleme ve sıralama algoritmaları olarak 3 kategoride ele alınmaktadır.
- Tarama: Arama motorları öncelikle web’de gezinerek tarama(crawl) botları ile web sayfalarını tararlar. Tarama işlemi gerçekleşirken site haritaları tarama botları için navigasyon niteliğinde olmaktadır.
- Dizine Ekleme: Dizine ekleme işlemi, arama motorlarının taradığı web sayfalarını kendi veritabanında tutmasıdır. Arama motoru tarafından bulunan web sayfaları dizin ismi verilen veri yapısına eklenir. Dizine eklenen sayfalar belli aralıklarla tarama botları tarafından taranmaya devam eder.
- Sıralama Algoritmaları: Sıralama algoritmaları arama motorlarının dizine eklediği sayfaları kullanıcıya sunarken kullandığı algoritmalardır. Bu algoritmalar sayesinde kullanıcılar yaptıkları aramalar sonucunda en alakalı sonuçları görmektedirler. Sıralamayı etkileyen bazı faktörler olarak içerik-sorgu alaka düzeyi, kullanıcı deneyimi ve site otoritesi(domain rate) kriterlerini söylemek mümkün.
Bir Arama Yapıldığında Ne Olur?
Kullanıcı sorgusunu/sorusunu arama motoruna girdiğinde, konu ile ilgili olduğu düşünülen tüm sayfalar dizinde belirlenir. Tüm ilgili sayfaları hiyerarşik olarak sonuç listesinde sıralamak için algoritmalar kullanılır. Alakalı sonuçları sıralamak için kullanılan algoritmalar arama motorları değiştikçe, farklılık gösterir.
Arama motorları, arama sorgusuna ek olarak sonuçlarla ilgili olarak şu verileri de kullanır;
- Konum bilgisi; bazı arama sorguları konuma bağlıdır. Örneğin; yakınımdaki eczaneler gibi.
- Dil bilgisi; arama motorları sonuçları kullanıcının dilinde arama yapar.
- Önceki arama geçmişi bilgisi; kullanıcının daha önce yapmış olduğu aramalara göre farklı sonuçlar elde edilebilir.
- Arama yapılan aygıt; sorgunun yapıldığı aygıta bağlı olarak da sonuçlar değişiklik gösterebilir.
Tüm Arama Motorları Aynı Sonucu Mu Verir?
Arama motoru olarak, veri tabanındaki bilgilere göre sorguya cevap verir. Yani Google veya Yandex de aynı anahtar kelimeler ile aynı sonuca ulaşamazsınız.
Arama motorları, verileri endekslemek ve ilişkilendirmek için özel algoritmalar kullanır. Bu da demektir ki, her arama motoru bulmak istediğiniz şeyi aramak için kendi yaklaşımını kullanır. Sonuçlar bulunduğunuz yere, anahtar kelimelerinize yani başka neler aradığınıza veya benzer arama yapan kullanıcıların hangi sonuçları tercih ettiğine göre değişebilir. Her arama motoru bu tarz unsurlara bağlı olarak size farklı sonuçlar sunacaktır.
Popüler Arama Motorları Nelerdir?
Arama motoru denildiğinde akla ilk olarak Google gelmektedir. Ancak arama motorları kullanımı ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Dünya’da ve Türkiye’de en popüler arama motoru Google olmasına rağmen bazı ülkelerde farklı arama motorları daha çok tercih edilebilmektedir.
Örneğin Rusya’da Yandex, Çin’de ise Baidu arama motorları yaygın olarak kullanılmaktadır. Ancak genel olarak en fazla kullanılan arama motoru Google’dır. Ayrıca SEO çalışmalarının temeli de büyük ölçüde Google üzerinden gerçekleştirilir.
- Google: Global olarak en çok kullanılan ve pazar payı en yüksek olan arama motoru Google’dır. Larry Page ve Sergey Brin tarafından 1998 yılında kurulmuştur.
- Yandex: Rusya’da yaygın olarak kullanılan en popüler arama motorudur. Şirket 2000 yılında kurulmuştur.
- Yahoo: Stanford Üniversitesi öğrencileri Jarry Yang ve David Filo tarafından 1994 yılında kurulmuş bir arama motorudur.
- Baidu: 2000 yılında kurulan Baidu Çin’in en büyük arama motorudur.
- Bing: Microsoft tarafından 2009 yılında kullanıma sunulan bir arama motorudur. Amerika’da kurulmuştur.
- Ask: Ask.com, 1996’da başlayan soru cevaplama tabanlı bir arama motorudur.
- DuckDuckGo: Veri gizliliği konusunu önemsiyorsanız kullanmanız gereken bir arama motorudur.
- Seznam: Çek Cumhuriyeti’nde bir web portalı ve arama motorudur. Ivo Lukačovič tarafından 1996 yılında kurulmuştur. Çek Cumhuriyeti’nin ilk web portalıdır.
Başta da söylediğimiz gibi bu listeler ülke bazında değişiklik gösterebilir. Ancak bir SEO stratejisi oluştururken Google temel alınsa bile, diğer alternatif kanalları da dikkate almak gerekir. Kaynaklarınızı çeşitlendirmek, arama sonuçlarında ilk sayfada görünme olasılığını daha da artıracaktır.
Gizlilik Odaklı Alternatif Arama Motorları Hangileridir?
İnternet çağında elimizden en kolay kayıp giden konu, gizliliktir. Her zaman internet üzerinde izimizi bırakmamanın mümkün olmadığını düşünürüz. Google, Bing ya da Yahoo gibi arama motorlarından yardım alırken, bizimle ilgili olabildiğince fazla bilgi edinmelerine imkan veriyoruz.
Hele ki, Google, kullanıcıların kişiselleştirilmiş bir arama motoru deneyimi yaşaması için güçlü ve akıllı algoritmalar kullanıyor (AI uygulamaları dâhil). Aslında arama motorları için gizliliğe önem vermeyen ya da saygı duymadan bilgi toplama araçları da diyebiliriz. IP adresinizden arama anahtar kelimelerinize, tıkladığınız sonuçlarından sonuç sayfasına kaç kere gittiğinize ya da arama değişiklikleriniz dahil olmak üzere daha birçok bilgiyi kayıt eder. Tüm bu bilgilere göre de kullanıcı haritası oluşturur.
Tüm bu bilgiler yani kişisel kullanıcı haritalarınız reklam verenlere satılır. Aslında internette dolaşmanız ve bıraktığınız her iz, sizin reklam verenler için bıraktığınız bir profildir.
Bu durumun üstesinden ise, gizliliğe önem veren arama motorlarını kullanarak gelebilirsiniz. Anonim kalabileceğiniz en popüler 10 adet arama motoru şu şekildedir;
- DuckDuckGo
- Qwant
- SearX
- Startpage
- Swisscows
- Peekier
- MetaGer
- Ecosia
- Gibiru
- Disconnect Search
Eğer bilgilerinizin paylaşılmasından rahatsız oluyorsanız, bu arama motorları size istemiş olduğunu gizliliği fazlası ile sağlayacaktır.
Pazaryeri ve Ürün Arama Motorları
- Google Shopping: İlk olarak 2002 yılında “Froogle” adıyla hizmete alınmış bir ürün arama motorudur.
- Amazon: Jeff Bezos tarafından 1994 yılında Washington’da kuruldu. Websitesi içerisinde ürün arama motoruna sahiptir ve binlerce ürün arasından aradığınız ürünü size sonuç olarak getirir.
- Trendyol: Demet Mutlu tarafından 2010 yılında kurulmuş ve moda kategorisiyle sektöre giriş yapmıştır. Günümüzde Türkiye’nin en büyük e-ticaret siteleri arasında yer almaktadır. Site içerisinde yer alan arama motoru binlerce ürün arasından sorgu yapmaktadır.
- Hepsiburada: Türkiye’nin ilk ve en büyük e-ticaret sitelerindendir. Site içerisinde yer alan ürün arama motoru sayesinde binlerce ürün arasından istediğiniz ürünleri bulabilirsiniz.
- Cimri: Cimri.com 2008 yılında Gittigidiyor tarafından kurulmuştur. Sahip olduğu ürün arama motoru ile ürün aramaları yapabilir, aradığınız ürünün hangi sitede hangi fiyatlardan listelendiğini öğrenebilirsiniz.
- Akakçe: 3 Kasım 2000’de kurulmuştur. Bu özelliği ile Türkiye’nin ilk ürün fiyat karşılaştırma platformu unvanına sahiptir.
Sosyal Medya Arama Motorları
- Facebook: Facebook arama, yalnızca Facebook’ta paylaşılan ve yayınlanan içerikler arasından sorgu yapmaktadır.
- LinkedIn: Herhangi bir profesyoneli bulmak ve onlarla bağlantı kurmak için Linkedin Kişi aramasını kullanabilirsiniz.
- Twitter: Twitter aramaları kullanarak platform içerisinde istediğiniz bilgileri aratabilirsiniz.
Türk Arama Motorları Nelerdir?
Yıllardır birçok Türk arama motoru girişimi gerçekleşmiş olsa da maalesef büyük çoğunluğu hüsranla sonuçlanmıştır.
- Yaani: Turkcell tarafından geliştirilen Türkiye merkezli bir arama motorudur. 2017 yılında kurulmuştur. Günümüzde aktif olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
- Vuhuv: Yerli bir arama motoru olan Vuhuv günümüzde aktif olarak hizmet vermektedir.
